De Spelregels van Kubb

Spel onderdelen

Opstelling van een kubb set bij de start van een spel.

• Vier (of zes) hoekstokken
• Tien rechthoekige houten blokken, genaamd kubbs
• Zes werpstokken
• Eén koning

Opstelling

• De hoekstokken worden zo geplaatst dat er zich een rechthoek vormt (zie afbeelding)
• Vijf kubbs worden op elk van de basislijnen geplaatst, op gelijke afstand van elkaar
• De koning wordt rechtop in het midden van het speelveld geplaatst

Spelverloop

• Team A gooit twee werpstokken vanaf hun basislijn, naar de basiskubbs van de tegenstander
• Kubbs die omver werden gegooid door team A worden vervolgens door team B op team A's helft van het speelveld gegooid. Deze veldkubbs worden weer rechtop gezet op de plaats waar ze zijn geland
• Team B gooit vervolgens vier werpstokken naar de kubbs van team A — waarbij eerst de veldkubbs worden omver gegooid, en dan pas de basiskubbs
• Als een team er niet in slaagt om alle kubbs omver te gooien voordat hun beurt voorbij is, wordt de kubb die het dichtst bij de middellijn staat de (werp)basislijn voor het andere team
• Het spel gaat op deze manier verder, met team A en B die nu beurtelings alle zes de werpstokken gooien, totdat een team in staat is alle kubbs aan de kant van het andere team omver te gooien. Dit team mag nu proberen de koning omver te gooien
• Het team dat als eerste de koning omver gooit, wint het spel
• Omgevallen kubbs worden vanaf de oorspronkelijke basislijn gegooid, evenals pogingen om de koning omver te gooien
• Een team dat per ongeluk de koning omver gooit tijdens het spel, verliest onmiddellijk het spel

Er bestaan veel zogenaamde huisregels, en ze hebben zeker hun waarde in het naar voren te brengen van verschillende aspecten van het spel. Echter, de spelregels die we hier in detail bekijken zijn de spelregels die het vaakst worden gehanteerd — deze van het wereldkampioenschap kubb.

De kubb set en zijn officiële afmetingen

Een kubb set is meestal gemaakt van rubberhout. Rubberhout is namelijk een harde, schokdempende houtsoort die niet splintert. De 10 kubbs zijn rechthoekige blokken van 15cm hoog en 7cm breed. De koning is een groter stuk, 30cm hoog en 9cm breed — meestal bovenaan versierd met een kroon. De 6 werpstokken zijn 30cm lang en hebben een diameter van 4,4cm. Een kubb set bevat ook 6 hoekstokken — 4 om de hoeken van het veld aan te duiden, en 2 om de middenlijn te markeren (hoewel de laatste 2 vaak ontbreken).

Opstelling van het spel

Kubb wordt gespeeld op een rechthoekig veld van 5 meter breed en 8 meter lang. Het speelveld wordt afgebakend door vier hoekstokken — één in elke hoek. Twee hoekstokken in het midden van de zijlijnen verdelen het veld in twee helften. Extra markeringen om de grenzen van het speelveld af te bakenen (zoals krijtlijnen) zijn toegestaan, zolang zij het normale verloop van het spel niet hinderen. Vijf zogenaamde basiskubbs worden geplaatst op elk van de korte zijden (basislijnen) van het rechthoekige veld, op gelijke afstand van elkaar. De koning wordt rechtop in het midden van het speelveld geplaatst.

Verloop van het spel

Het spel begint met ploeg A die twee werpstokken van achter haar basislijn — beide voeten binnen de zijlijn — naar de kubbs op de basislijn van ploeg B gooit, met het doel ze omver te werpen. De werpstokken mogen alleen onderhands geworpen worden met het uiteinde van de stok wijzend in de richting van de worp. Het horizontaal laten draaien van de werpstok (zoals de rotor van een helikopter) is niet toegestaan.

De werpstok wordt onderhands gegooid, met het uiteinde van de stok wijzend in de richting van de worp. Kubbs die werden omgegooid door team A worden nu opgeraapt door team B, en teruggegooid op de helft van team A. Van deze kubbs wordt gezegd dat ze in het spel zijn gekomen. Ze worden nu veldkubbs genoemd — in tegenstelling tot de zogenaamde basiskubbs op de basislijnen. Eén nieuwe worp is toegestaan voor veldkubbs die (ongeldig) buiten de grenzen van team A's helft zijn geland. Bij een tweede misser is team A vrij om deze veldkubb eender waar op zijn helft van het speelveld plaatsen, op voorwaarde dat deze minstens de lengte van een werpstok van de koning en de hoeken van het speelveld verwijderd is. Pas nadat alle veldkubbs gegooid zijn, kunnen ongeldig gegooide veldkubbs opnieuw worden gegooid. Het is bijgevolg mogelijk om een ongeldige kubb terug in het spel te tikken met behulp van een volgende veldkubb worp.

De veldkubbs die met succes in team A's helft van het speelveld zijn gegooid, worden op de exacte positie waar ze zijn terecht gekomen weer rechtop gezet — in de richting zoals aangegeven door team A. Een veldkubb die op de grens van het veld is geland, moet zodanig rechtop worden gezet dat tenminste de helft van de basis van deze kubb binnen het speelveld staat.

Team B gooit nu vier werpstokken naar de kubbs van team A. Vooraleer team B echter op de basiskubbs mag mikken, moeten zij eerst alle veldkubbs binnen team A's helft van het speelveld omver gooien. Als een basiskubb omver wordt gegooid voordat alle veldkubbs werden omver gegooid, moet deze weer rechtop worden gezet — het blijft een basiskubb. Een kubb die in de loop van een beurt correct werd omvergegooid, blijft omvergegooid — ook als hij later in die beurt per ongeluk weer rechtop wordt getikt.

Team B slaagde er niet in alle veldkubbs omver te gooien. Team A mag nu voorwaarts bewegen naar een denkbeeldige werplijn — evenwijdig aan de basislijnen. Het spel herhaalt zich. Alle omvergegooide kubbs worden teruggeworpen op de tegenoverliggende helft van het speelveld, en dan weer rechtop gezet. Indien een team er niet in slaagt om alle veldkubbs omver te gooien voordat hun beurt voorbij is, dan geeft de veldkubb die het dichtst bij de middellijn van het speelveld staat de nieuwe basislijn van het andere team aan. De werpers mogen nu naar die lijn stappen om naar de kubbs van hun tegenstander te gooien. Deze regel geldt enkel voor het gooien van werpstokken naar veld- en basiskubbs — het gooien van veldkubbs, evenals pogingen om de koning omver te werpen, gebeuren vanaf de oorspronkelijke basislijn.

Het spel gaat op deze manier verder, met team A en B die nu beurtelings alle zes de werpstokken gooien, totdat een team erin slaagt alle veld- en basiskubbs van de tegenstander omver te gooien. Als dit team op dat moment nog werpstokken over heeft, mogen zij proberen hiermee de koning omver te gooien. Het team dat er als eerste in slaagt om de koning omver te gooien, wint het spel!

Belangrijk: De koning mag pas worden omvergegooid als alle kubbs aan de kant van de tegenstander omverliggen. Indien de koning eerder wordt omvergegooid — hetzij door een werpstok, hetzij door een kubb — verliest het team dat hiervoor verantwoordelijk is het spel.